Opis

   Polska była jednym z pierwszych krajów europejskich, który wprowadził na swoich drogach śródlądowych pchacze. Pierwszym, testowanym na Wiśle, był w 1958 prototypowy pchacz "Mazur" (nigdy nie wszedł do eksploatacji). W 1961 wprowadzono do eksploatacji pchacze "Żubr" (na Wiśle) i "Tur"( na Odrze). W 1966 weszły do eksploatacji na Odrze pierwsze pchacze typu "Bizon". Ostatnimi pchaczami oddanymi przez polskie stocznie, dla polskiej żeglugi były, wybudowane w 1990 r., we Wrocławiu dwa pchacze "Renifer" i w Płocku pchacz "Karibu".

   Pchacz "Krab" to dzisiaj jeden z najstarszych pchaczy na Odrze. Powstał w Niemczech jako pchacz manewrowy w basenie portowym. W latach 80. XX w. przysposobiono go do roli pchacza na rzekach, zmniejszając przy tym zanurzenie jednostki o ok. 30 cm. Ok. 1997 r. został sprowadzony do Polski przez firmę Alpinur z Gryfina, zajmującą się wykonywaniem prac podwodnych i hydrotechnicznych. W 2005 jednostkę przejęła firma Lindmann and Megger zamierzając wykorzystać ją do transportu barek z blachami i stalowymi materiałami stoczniowymi. W 2018 statek zakupiła Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, kierując się zarówno jego walorami utylitarnymi, jak i zabytkowymi, które przesądza napęd typu gondolowego, obrotowy ster śrubowy opracowany w 1950 r. przez Josepha Beckera, w 1921 założyciela firmy Schottel, od lat 50. XX w. do dzisiaj słynącej z produkcji jego różnych wariantów. Firma Schottel była pierwszą w świecie, która. podjęła budowę statków z usterzeniem typu gondolowego, w którym śruba napędowa odgrywa również rolę steru. Rozwiązanie to już w 1951 r. zyskało patent wynalazczy i znane jest także pod mianem stero-śruby syst. Schottel. To rozwiązanie torowało w latach 70. XX w. drogę rozwojowi systemu sterowania strugo-wodnego, w różnych konfiguracjach.

   PW 1967 roku powstał pierwszy pchacz morski zaopatrzony w dwie śruby. Krab zbudowany w 1968 roku jest jednym z pierwszych pchaczy śródlądowych w Europie opatrzonych tym systemem napędowo-sterowym. W przypadku połączenia napędu i sterowania Krab nie potrzebuje klasycznego steru, a moc silnika jest optymalnie przekształcana w ciąg. Sterowanie obrotem śruby o 360o powoduje, że zawsze dostępna jest pełna moc wejściowa do manewrowania

   W rzędzie kilkunastu pchaczy eksploatowanych współcześnie w Polsce "Krab" jest jedynym, posiadającym ten typ napędu. Jednostka dysponuje kompletnym wyposażeniem pokładowym i nawigacyjnym, a charakterystycznym jest dla niej sterówka podnoszona hydraulicznie i chłodzony powietrzem silnik spalinowy o mocy 250 KM co też decyduje o walorach manewrowych jednostki. Budując "Kraba" przypisano mu zadania holownika manewrowego w basenie portowym, stąd zbędnym stało się zabudowywanie na nim pomieszczeń socjalnych dla 2-osobwej załogi. "Kraba" - traktor na wodzie, Fundacja zamierza wykorzystać i w roli muzealnej i utylitarnej - pchacza zabytkowych statków Muzeum Odry, co muzealnym jednostkom przyda mobilności. W 2020 roku Fundacja czerpiąc z dotacji Gminy Wrocław wykonała kompleksowy remont silnika jednostki. :Przed nami zadanie remontu poszycia dna kadłuba. Tego zadania, mimo dotacji MKiDN nie udało się w roku 2020 wykonać, a to z powodu braku możliwości kadrowych i wykonawczych stoczni odrzańskich. W tej sytuacji z podjęcia dotacji zrezygnowaliśmy, licząc, że zadanie to uda się w niezbyt odległej przyszłości zrealizować

   W drugiej połowie latb90. XX w. dla zmniejszenia zanurzenia z ok. 135 cm do 108 cm wzdłuż obu burt wprowadzono półcylindryczne zbiorniki powietrza. Statek skierowano na śródlądowe drogi wodne, pozostawiając przy tym dalby dziobowe służące do sczepiania pchacza z innymi jednostkami, o ponad 1 m wydłużone pod kadłubem, na śródlądowych drogach wodnych zbędne i utrudniające żeglugę (pchacz zyskał nadmierne pochylenie na dziób).

   Kadłub. Statek jest jednopokładowym motorowym pchaczem rzecznym. Posiada jeden pokład ciągły, z krótką nadbudową nad siłownią. Poszycie pokładu wykonano z okrętowych blach stalowych grubości 6 mm, normalnej jakości typu St.3S. Jednostka zyskała dno konstrukcji pojedynczej o poprzecznym układzie wiązań wytrzymałościowych. Poszycie dna i kadłuba, podobnie jak pokładu wykonano z blach o grubości 6 mm, spawanych. Pchacz posiada dwie grodzie poprzeczne wodoszczelne, które dzielą kadłub na trzy przedziały. Zawierają one licząc od rufy: skrajnik rufowy z magazynami bosmańskimi, maszynownię i skrajnik dziobowy. Poszycie burtowe ma poprzeczny system wiązań wytrzymałościowych, odstępy wręgowe wynoszą 450 mm. Pokład pozbawiony jest nadbudówek i jakichkolwiek urządzeń socjalnych. W części dziobowej znajduje się sterówka. Pchacz posiada jeden ster gondolowy o napędzie z silnika przez wał napędowy z przegubami typu Cardana.

Długość jednostki = 9,35 m, szerokość 4,0 m, wysokość 3,7 m, zanurzenie 1,08 m, wyporność ok. 40 ton.

   Siłownia usytuowana jest pod pokładem śródokręcia. Napęd główny stanowi silnik spalinowy, 12-cylindrowy, typu Deutz BF 12L714 o mocy 186 kW (250 KM). Prąd dostarcza prądnica marszowa o mocy rzędu 6 kW, dająca prąd stały o napięciu 24 V. Na pchaczu zastosowano instalacje elektryczne 24 V dla zasilania oświetlenia i świateł nawigacyjnych oraz zasilania oświetlenia postojowego, instalacji sygnalizacyjnej i alarmowej.

Sterówka

Podnoszona i opuszczana hydraulicznie na dystansie 80 cm. z użyciem napędu ręcznego. System sterowania ze sterówki elektryczny przez silnik i popychacz z przegubami Cardana. z przekładnią mechaniczną. Sterówka przeszklona ze wszystkich stron, z wejściami po obu burtach, gdzie zamontowano na zawiasach schodnie. Pchacz posiada jeden ster gondolowy o napędzie z silnika przez wał napędowy z przegubami typu Cardana.

Wyposażenie pokładowe i nawigacyjne

Na pokładzie zainstalowano dwa kołowroty cumowniczo-holownicze, sczepiające z napędem ręcznym, z linami stalowymi o średnicy 25 mm, wciągarkę kotwiczną i dwułapową kotwicę, dwa pachoły na rufie i dwa na dziobie, dwa pojedyncze pachoły na dziobie przeznaczone do sczepiania barek, urządzenie sterowe. Znamiennymi dla pchacza są zabudowane w części dziobowej stalowe dalby, przy użyciu kołowrotów, umożliwiające sztywne łączenie jednostki np. z barką i holowanie jej w systemie pchania, Na wyposażenie jednostki składają się bosaki, sonda ręczna i komplety lin, komplet lamp nawigacyjnych, reflektor do jazdy nocnej, tablica mijania, buczek dźwiękowy, radiotelefon.

Wyposażenie ratunkowe i przeciwpożarowe

Koła i kamizelki ratunkowe, aluminiowy ponton ratunkowy, 2-osobwy, służący również jako łódź robocza, komplet gaśnic, koc gaśniczy, rękawice ognioodporne.

Urządzenia socjalne

Z uwagi na to, że pchacz powstał jako manewrowy, przeznaczony do pracy w basenach portowych nie było potrzeby wprowadzania na nim pomieszczeń socjalnych załogi. Pozbawiony jest także toalety.

Załoga

kapitan i sternik